Biżuteria - interesujące fakty i porady

Biżuteria to nie jest zwykły dodatek do stroju. Ma długą historię. W dziejach ludzkości pełniła różnorodne funkcje.

Biżuteria to dziś dekoracyjny dodatek do stroju, używany głównie przez kobiety. Ale nie zawsze tak było. W ciągu wielu wieków zmieniały się wzory i materiały, z jakich wykonywano ozdoby.

Podstawowe funkcje biżuterii

Współcześnie biżuteria pełni funkcję tylko ozdoby stroju, podkreśla styl ubrania. Wykonywana z niedrogich materiałów takich jak tworzywa sztuczne, drewno, pospolite metale nie posiada większej wartości materialnej. Natomiast kosztowne precjoza ze szlachetnych metali i szlachetnych kamieni podkreślają status majątkowy posiadacza, są wyróżnikiem jego pozycji społecznej. Rola prestiżowa i podkreślenie godności  użytkownika to funkcja, którą kosztowne klejnoty pełniły przez przeszło 2 tysiąclecia. Cenne insygnia królewskie, jak korona i pierścień, oznaczały władzę i potęgę monarchy. Biżuteria noszona przez arystokrację i zamożną szlachtę, później przez burżuazję była manifestacją bogactwa i pychy.

W każdej dawnej kulturze ozdoby ciała odgrywały funkcję łącznika między światem żywych i umarłych, kapłani używali ich w rytuałach religijnych. Dalekim echem tej tradycji jest noszenie przez chrześcijan medalików i krzyżyków ze złota czy srebra. Pozostał jeszcze pierścień papieski i pierścienie biskupie jako symboliczna oznaka godności w Kościele. Symbolika jest też zawarta w obrączkach, jakimi małżonkowie wymieniają się przed ołtarzem na znak wzajemnej miłości i wierności.

Krótka historia biżuterii

Najstarsza zachowana biżuteria pochodzi sprzed 22 tysięcy lat. Była wówczas wykonywana z łatwo dostępnych materiałów: drewna, kamyków, muszli, kości zwierzęcych. W kulturach zbieracko-łowieckich odgrywała rolę talizmanu chroniącego przed złem.

Pierwsze ozdoby z brązu, złota, srebra czy miedzi  wykuwano i precyzyjnie polerowano w 4. tysiącleciu p.n.e. Były to masywne zapinki do ubrań, kunsztownie wykonane brosze, pierścienie i naszyjniki.

W starożytnym Egipcie biżuteria nieco się zdemokratyzowała. Co prawda, zamożne grupy społeczeństwa ceniły precjoza ze złota, bogaci zdobili cennymi bransoletami ręce i nogi, nosili kosztowne talizmany, ale biedniejsi przyozdabiali swe ciała wisiorkami ze szkła i fajansu. Dla jednych i drugich biżuteria stanowiła cenne talizmany, z którymi chowano ich po śmierci.

W starożytnej Grecji niezwykle ceniono wyroby ze złota, srebra i pozłacanego brązu. Były to naszyjniki, bransolety i kolczyki z roślinnymi i zwierzęcymi motywami dekoracyjnymi. Tam po raz pierwszy do ich zdobienia użyto kamieni szlachetnych. Ceniono je także w starożytnym Rzymie. Najpopularniejsze były szmaragdy, ale podziwiano też piękno diamentów. W ozdobach pojawiły się perły, a do złota, srebra i brązu dołączyła kość słoniowa. W czasach republiki rzymskiej złote pierścienie przynależały tylko do osób stojących wysoko w hierarchii władzy, pozostali obywatele musieli poprzestać na żelaznych pierścieniach.

Czasy średniowiecza to królowanie złota. Można to zrozumieć dosłownie. Złote insygnia królewskie symbolizowały władzę i mądrość. Intensywny rozwój złotnictwa rozpoczął się w czasach renesansu. W tym okresie wyrabiano biżuterię na masową skalę i chętnie się nią przyozdabiano. Co ciekawe, mężczyźni nie ustępowali kobietom w ilości noszonych ozdób.

W wieku XIX pojawiła się biżuteria pamiątkowa. Były to medaliony noszone na szyi, w których skrywano portreciki lub pukle włosów swoich wybranek i wybranków. Na pierścieniach zaś grawerowano imiona ukochanych. W Polsce po upadku powstania styczniowego noszono pierścienie z żelaza na znak żałoby narodowej.

Wiek XX wniósł do jubilerstwa platynę, ale też tanie materiały syntetyczne. Noszenie sztucznej biżuterii stało się powszechne. Różnorodność wzorów umożliwia podkreślenie indywidualnego stylu użytkowniczki. Mężczyźni niemal zupełnie zrezygnowali z takich ozdób.

Biżuteria współczesna

Najpopularniejsza obecnie jest biżuteria tania, powszechnie dostępna, produkowana masowo. Dlatego spośród masowej konfekcji wyróżniają się ozdoby hand made, które są cenione za indywidualny styl. Uznaniem też cieszą się oryginalne projekty o wartości artystycznej. Kosztowne precjoza zakładane są tylko na szczególne okazje, na co dzień króluje plastik wespół ze szkiełkami, ostatnio w modzie jest filc. Jakby na przekór zgrzebnej, choć kolorowej rzeczywistości, bogato ozdabia się przedmioty użytkowe, takie jak telefon komórkowy. Dla podniesienia swego prestiżu użytkownikowi nie wystarcza ekskluzywna marka, ale potrzebuje jeszcze złotych i brylantowych zdobień. Tak więc telefon, a także kosztowny zegarek to nowy wymiar jubilerstwa, ale tak jak w dawnych wiekach tylko dla bogatych.